ދަރިފުޅު ގެއްލުނުތާ 16 އަހަރު ، އަދިވެސް އުއްމީދު ކުރަނީ އެ ކުއްޖާ އެނބުރި އަންނާނެކަމަށް!
ލޯބިވެރިން ފޭވުމާއި ވަކިވުމަކީ އުދާހާ ކެކުޅުން ބޮޑު ކަމެކެވެ. ބަޔާން ނުކުރެވޭ ފަދަ ބޮޑު ރިހުމެއް އުފުލަން ޖެހޭ ކަމެކެވެ. އަމުދުން އެ ރިހުމުން އުފެދޭ ފާރަކީ ނުހިކޭ ފާރެކެވެ. އެއީ އާވެއާލާވާ ޒަޚަމެކެވެ. އެކަމުގެ ހަމައެކަނި ފަރުވާއަކީ ވަގުތު ނަމަވެސް އެއީ ވެސް ދާއިމީ ތަސައްލީއެއް ދޭ އެއްޗެއް ނޫނެވެ. ފޭވެ ނުވަތަ ވަކިވެ ދިޔައީ ތިމާއާ އެއް ލެއެއްގެ މީހެއް ނަމަވެސް ނުވަތަ އެއީ ހިތާއި ހިތުގެ ގުޅުމެއް ނަމަވެސްމެއެވެ.
އެއިން އެ ރަމްޒު ކޮށްދެނީ ލޯބީގެ ބާރުގަދަ އިހްސާސެވެ. އަމުދުން ލޯބީގެ އަގު ބޮޑު ކަމާއި އޭގެ މަތިވެރިކަން ތަސައްވަރު ކުރުމަށް ކުރާ ތަޢާރަފަކީ ނުވަތަ ލޯބީގެ އަސްލު ނަމަކީ މަންމަކަމަށް ވާއިރު މަންމައެއްގެ ވަކިވުމާއި ނުވަތަ މަންމައެއްގެ އަތްދަށުން ދަރީންތަކެއް ވަކިވެ ދިޔުމުން ކުރާނެ އަސަރާއި އޭގެ ކެކުޅުން ވަޒަން ކޮށްލައްވާށެވެ. ހިނދުކޮޅަކަށް ހިމޭންވެ ލައްވާ އެ ޖަޒުބާތުތައް ހިތަށް ގެންނަވާށެވެ. ވަކިވެ ދިޔުމަށް، ކިތަންމެ އަހަރެއް ވޭތުވެދިޔަސް އެއީކީ ހިތުން ފިލައިގެންދާނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. އަދި އެކަމުން ހިތް އެއްފަރާތްކޮށް ނަފުސަށް އަމާންކަން ދޭނެ ކަމެއް ވެސް ނުމެ ނޫން މެއެވެ.
ލ.މާމެންދޫ ކުންނާރުމާގޭ ހަފީޒާ މޫސާއަކީ ވެސް އެފަދަ މަންމައެކެވެ. ލ.މުންޑޫ ކުޑަކަތީބު މުޙައްމަދު އަޙުމަދާ ކައިވެނިކޮށް އެ ރަށުގައި ބިނާ ކުރަމުން ދިޔަ ދިިރިއުޅުން ސުންނާފަތިކޮށް ހަފީޒާގެ އުފާވެރި ދިރިއުޅުމަށް ސިހުން ގެނުވާ ހަމަހިމޭންކޮށްލީ މީގެ 16 އަހަރު ކުރީން ، ޑިސެމްބަރ 26 ވަނަ ދުވަހު ރާއްޖެއަށް ބިއްދާލި ބޮޑު ރާޅެވެ. ސުނާމީ ކާރިސާއެވެ.
ހަފީޒާގެ ހަތްމަހުގެ ކުއްޖަކާ ހަތް އަހަރުގެ ކުއްޖަކު އޭނާގެ ކުރިމަތީން ގެއްލި ރާޅުގެ ޝިކާރައަކަށް ވެދިޔަ މަންޒަރާއި އެ ހިތްދަތި ހަނދާންތައް އޭނާ "ދެން"އާ ހިއްސާ ކުރީ ރޮމުން ގިސްލަމުންނެވެ.
ދިރިއުޅުން ބިނާ ކުރުމަށް ކުރަމުން އައި އުއްމީދު
ލ.މުންޑޫ ކުޑަކަތީބު މުޙައްމަދު އަޙުމަދާ ކައިވެނިކޮށް އެ ރަށަށް ބަދަލު ވުމުގެ ކުރީން ހަފީޒާ ވަނީ އެހެން ކައިވެންޏެއް ވެސް ކޮށްފައެވެ. އަދި އެކައިވެންޏަށް ލިބުނު ކުދީން ވެސް ދިރިއުޅެމުން ދިޔައީ ހަފީޒާއާ އެކުގައެވެ.
މުންޑުއަށް ބަދަލުވުމާއެކު ހަފީޒާ އުއްމީދު ކުރަމުން ދިޔައީ އުފާވެރި ދިރިއުޅުމަކަށެވެ. ފިރިމީހާގެ އަމިއްލަ ހިޔާވަހި ކަމުގައި އުޅެވޭނެ ދުވަހަކަށް އެމީހުން ދިޔައީ މަސައްކަތް ކުރަމުންނެވެ. އެގޮތުން އާއިލާގެ ޚަރަދުތައް ފޫބައްދަމުން ފިރިމީހާގެ ގޯތީގައި ގެއެއް އިމާރާތް ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ކުރަމުން ދިޔައީ ވާން އޮތް އެންމެ ބާރު މިނުގައެވެ. ޑިސެމްބަރަކީ ސުކޫލު ބަންދު ދުވަސްވަރު ކަމަށް ވުމުން މުޙައްމަދު އަހުމަދުގެ ފަރާތުން ހަފީޒާއަށް ލިބުނު ދޮށީ ފިރިހެން ދަރިފުޅު ޚިތާނު ކުރުމަށް ހަފީޒާގެ އުފަން ރަށް ، މާމެންދުއަށް ގޮސް ، އެކަން ނިންމާ އެނބުރި މުންޑުއަށް އައިސް ބާރު ލާފައި ފެށީ ގޭގެ މަސައްކަތެވެ. ގެ ހެދުމަށް ޓަކައި ހަފީޒާގެ އާއިލާ ބަދަލުވީ މީހުން ނޫޅޭ ފަޅަށް ހުންނަ ގެއަކަށެވެ.
"ގެ ރާނަން ގަލާ ހުރިހާ އެއްޗެހި ގެނެސްފައި ވެލި ނަގަން ދާން އޮތް ދުވަސް އެއީ ، އެ ދުވަހު ވެލި ނަގަން ދާން ވެގެން ބޮއްކުރައެއް ގެނެސް ބާއްވާފައި ފިހާރައަކަށް ދިޔައީ އެއްޗިހި ގަންނަން ، ދިޔައީ ސުކޫލު އަތިރިމަގުން ،ދިޔައިރު ވަރަށް ރީއްޗަށް ދިޔަ ހިކިފައި އޮތް ، ސުކޫލު ކުނިކަހާ މީހާ ހުރި ކުނިކަހަން ، ގޮސްފައި އައިއިރު މަޑުމަޑުން ރާޅު އޮވެ އަރާ" 16 އަހަރުގެ ކުރިން ހަފީޒާގެ ހިތް ކުދިކުދި ކޮށްލި ހާދިސާ ހަނދާން ކުރަމުން ކިޔައިދިނެވެ.
ބިރުވެރިކަމުން ފުރިގެންވާ އެވަގުތު ، ހަފީޒާ ދަރީން ސަލާމަތް ކުރުމުގައި
ހަފީޒާ ކިޔައިދިން ގޮތުގައި އެ ދުވަހަކީ އާދައިގެ މަތީން ވެސް ސާފު ރީތި ދުވަހެކެވެ. އަދި ހަފީޒާގެ ދަރީން އޭނާއާ ވަކިކޮށްލި ރާޅުތަކުގެ ފުރަތަމަ ލަޝްކަރުން ވެސް ބިރުވެރިކަމުގެ އިހްސާސެއް ނުކުރެވޭ ކަމަށް އޭނާ ބުންޏެވެ.
" މުހައްމަދުފުޅު (ފިރިމީހާ) ކައިރީ އަހައިފިން ، އަނެއްކާ ކޮންކަހަލަ ރާޅެއްހޭ މިޖަހަނީ ، މުހައްމަދުފުޅު ބުނެފި މީ ރަނގަޅު ރާޅެއް ނޫނޭ ، ދެން ކުނިކަހަން ހުރި މީހާ ކައިރި ވެސް ބުނެފި އެއްގަމަށް އަރާށޭ ، އެހެން ބުނެފަ ކައިރީ ތިބި ކުދީންގެ ތެރެއިން ނުހާ ކައިރީ ބުނެފި ބައްޕައާއެކު (ވެލި ނަގަން ދާން ނަގާފައި ހުރި) ގޯނިތައް ބަލާ ހިނގާށޭ ، އެހެން އެންމެން ގެއަށް ދާށޭ" އެ ދުވަހުގެ ކޮންމެ ސިކުންތަކުން ވެސް ހަފީޒާއަށް ދިން ހިތާމަތައް އަސަރާއެކު ކިޔައިދިނެވެ.
ހަފީޒާ ބުނީ އެވަގުތު ގެއަށް ދިޔައިރު ގޭގައި ދޮށީ އަންހެން ދަރިފުޅު ހުރި ކަމަށާއި އަދި ހަފީޒާގެ އެންމެ ތުއްތު ކުއްޖާ ، 07 މަހުގެ އަންހެން ދަރިފުޅު ނިދާފައި އޮތް ކަމަށެވެ.
" (ދޮށީ ދަރިފުޅު ގާތުގައި)ބުނެފިން ބޮޑު ރާޅެއް އެބަ އަރައޭ ، ކޮއްކޮ އަވަހަށް ނަގާށޭ ، ދަރިފުޅު ބުނެފި މަންމާއޭ ގޭ ތެރެއަށް ލޮނު އެބަ ވަދޭ ، އެހެން ކިޔާފައި ގޮސް ނިދާފައި އޮތް ކުއްޖާ ހަމަ ނެގީ ގޭ ތެރެއަށް ލޮނުގަނޑު ވައްދާލީ ، ވައްދާލި ގޮތުން ގޭ ހުރިހާ ދޮރުފަތެއް ލެއްޕިއްޖެ ، އެއްވެސް ދޮރެއް ނުހުޅުވުނު" ހަ ކުދިންނާއެކު ރާޅުގެ ޝިކާރައަކަށްވެ ގޭ ތެރޭގައި ބަންދުވި ބިރުވެރި ވަގުތު ، ދެންމެ ދެންމެވީ ކަމެއްހެން ހަފީޒާގެ ހިތުގައި ވެއެވެ.
ހަފީޒާ ބުނީ ގެއިން ނިކުމެވެން މެދުވެރިވީ ދޮރު ވެއްޓިގެން ކަމެއް ނުވަތަ އެހެން ކޮން ސަބަބަކާހުރެ ކަމެއް ނޭނގޭ ކަމަށާއި އެއީ ބިރުވެރިކަމުން ފުރިގެންވާ ވަގުތުކޮޅެއް ކަމަށެވެ.
"ހެނދުނު ސައިވެސް ނުބޮއި ތިބީ ، ސައި ބޯ އެއްޗެހި ވެސް މޭޒުމަތީގައި ހުރި ، ގޭގައި ހުރި (2500 ލީޓަރު) ހަމެއް ދާން ފަށައިފި އޮޔާ ، ގޭތެރޭ ހުރި އެއްޗިހި ނިކުންނަށް ފަށައިފި ، އެ ހިސާބަކުން ނޭނގެ ވީގޮތެއް ، (ގެއްލުނު) ފިރިހެން ކުއްޖާއަށް އޭރު 7 އަހަރު ، އެހިސާބުން އަހަންނަށް އެ ކުއްޖާ ނެރެވުނީ ، އެ ކުއްޖާ ކިހިލި ޖަހައިގެން އެތާ ހުރި އެނދެއް މަތީން އަނެއް ފަރާތަށް ދެވުނީ ، ހުރިހާ ކުދީން ފަހަތުން ނިކުމެގެން ތަންކޮޅަކަށް ދެވުނީ ، ގެ ވެއްޓިއްޖެ ، " ބިރުވެރި އެ ވަގުތުގައި ދަރީން ސަލާމަތް ކުރުމަށް ހަފީޒާ އުޅުނު ގޮތް ކިޔައިދިނީ ރޮމުން ގިސްލަމުންނެވެ.
މުންޑޫ ރައްޔިތުން ބައްދު ތެރޭގައި
ދަރީންނާއެކު ގެއިން ނިކުމެވުނު ނަމަވެސް ، މުންޑޫގެ އެހެން ރައްޔިތުންނެކޭ އެއްފަދައިން ، ހަފީޒާއާއި ހަފީޒާގެ ދަރީންނަށް ވެސް ދެން ބައްދަލު ކުރަން ޖެހުނީ މާ ބިރުވެރި މާ ނާމާން ހިތްދަތިކަމަކާއެވެ. ބިއްދާލި އެންމެ ބޮޑު ރާޅުގެ ބާރުގަދަ އޮޔާއެކު ހަނިހަނި މުންޑޫގެ މަގުތައް މަތީ ތިބި އެންމެން ކަހަލަ ގޮތަކަށް ގޮސް އެއްލާލީ އަނެއް ފަރާތު މޫދުގެ ބައްދަށެވެ. ރާޅު ހިނދުމާއެކު ބައްދު ތިލަވި ނަމަވެސް އިސްކޮޅު ޖެހޭ ހިސާބާއި ނުޖެހޭ ހިސާބުގައި އެމީހަކު އަތު ޖެހުނު އެއްޗެއްގެ އެހީގައި ސަލާމަތަށް އެދި މަސައްކަތް ކުރަމުން ދިޔައީއެވެ. އަމިއްލަ ނަފްސަށް ވުރެ ލޯބިވާ ދަރީން އަތުން ދޫނުކޮށް ތިއްބާ ، ލޯ ކުރިމަތިން އެތައް ކުދިންނެއް ގެއްލި އޮބާލީއެވެ. ހިތްދަތި ވަކިވުމަކުން އަބަދުގެ އަބަދަށް ވަކިވީއެވެ.
ރާޅުގަނޑުގެ ތެރޭގައި އެތައް މަސައްކަތަކުން ގެއިން ނިކުމެ ސަލާމަތުގެ ނޭވާއެއް ލެވުނުތަނާ ، ޖެހި ބޮޑު ރާޅާއެކު ހަފީޒާގެ އާއިލާ ވެސް ގެންގޮސް އެއްލާލީ ބައްދަށެވެ. ރުއިމާއި ގިސްލުމާއި ދަރީންނަށް ގޮވާ އަޑާއި ހަޅޭކުގެ އަޑު ނޫން އެހެން އަޑެއް އެތާކު ނެތެވެ. އިންސާނުން ފަދައިން އެތައް ބުޅަލެއް ވެސް އެ ވަގުތު އެތަނުގައި އެ ހާލަތުގައި ހަޅޭއްލަވަމުން ތެޅި ފޮޅެނީއެވެ. ގެއްލުނު ފިރިހެން ކުއްޖާ އުރައިގެން ، އަދި ތުއްތު ކުއްޖާ ކޮނޑަށް ލައިގެން ހަފީޒާ މަސައްކަތް ކުރަމުން އެދަނީ ކުދީންނާއި އަމިއްލަ ނަފްސުގެ ސަލާމަތަށެވެ.
ދަރީން އަތުން ބީވެގެން ދިޔަ މަންޒަރު އޭނާއަށް ކިޔައި ދެވުނީ ގިސްލަމުން ރޮމުން ، ހުއްޓެވެމުން އެތައް އިރަކުންނެވެ.
"ކުޑަދަރިފުޅު ރޯއަޑަށް ބަލާލިއިރު ނަބީލާ(އަންހެން ދަރިފުޅު) ހުރި އެއް ކުއްޖަކު އަތުކޮޅަށް ނަގައިގެން ، (ގެއްލުނު) ފިރިހެން ކުއްޖާ މަގޭ އުރުގައި އިން ، އެއީ މޫދު ފެނުނީމާ ވަރަށް ބިރު ގަންނަ ކުއްޖެއް ، ގޭތެރެއިން ނެގި ގޮތަށް އެ ކުއްޖާ އުރަށް ލައިގެން ހުރީ ، ކިހިލަފަތްދަށުގައި އޮވެ ތެޅޭ ، އެކަމަކު ހިތުގައި އޮތް ދުލެއް ނުކުރާނަމޭ ، އެކަމަކު (އެހެން ކުއްޖަކު) ބަލާލަން އެނބުރިލީ ، ބަލާލިއިރަށް ވެއްޓުނީ މޫދުތެރެއަށް ، ވެއްޓި އަތުތެރެއިން އެނބުރެމުން ގޮސް ދޫވެ ގެއްލިގެން ދިޔައީ" ހިތް ކުދިކުދިވި އެ ވަގުތުކޮޅު ހަފީޒާ ކިޔައިދިނެވެ.
ފިރިހެން ދަރިފުޅު ގެއްލުމުން އެ ސިހުމުގައި ހަފީޒާ ހުރީ ހާސްވެ ހަދާނެ ގޮތް ހުސްވެފައެވެ. ނަމަވެސް ދަރީން ސަލާމަތް ކުރުމަށް ޓަކައި އޭނާ ދިޔައީ ގަދަ ހިތްވަރު ދައްކަމުންނެވެ. މަންމައިންގެ ލޯތްބާއި ކުލުނުގެ ނަމޫނާ ދައްކަމުންނެވެ. މައިންގެ މަތިވެރިކަމާއި ޤުރުބާނީއަކީ ކޮބައިކަން ބަހާއި ޢަމަލުން ދައްކަމުންނެވެ.
"(7 މަހުގެ ތުއްތު) ކުއްޖާ އޮތް ކޮނޑުމަތީ ، އެ ކުއްޖާ ކޮނޑުމައްޗަށް ލައިގެން ، ކަންބުޑިއެއް ބަނޑުދަށަށް ލައިގެން އަހަރެން އުޅުނީ ، އެހެން އުޅެނިކޮށް މީހަކު ދީފި ބަބުކެޔޮ ގަހެއްގެ އެތިގަނޑެއް ، ދީފައި ބުނެފި އޭގެ މަތީ ކުއްޖާ ބާއްވާށޭ ، ބޭއްވި އިރަށް އެ ކުއްޖާ ވެއްޓިއްޖެ ، ވެއްޓުނީމާ ނަގާ ބަލާލިއިރު ކުއްޖާގެ ލޯ ހުރީ މެރިފައި ، ދެން ހިތަށް އަރައިފި ، މި ކުއްޖާ މަރުވީކަން ނޭނގޭ ، ހިތަށް އަރާ ކުއްޖާ ކޮނޑުމަތީގައި ބާއްވައިގެން ، ކަންބުޑި ބަނޑުދަށު ލައިގެން އޮތީ" ކުޑަ ދަރިފުޅުގެ ސަލާމަތް ކުރުމަށް ކުރެވޭނެ އެއް ކަމެއް ވެސް ނެތް ، އެ ނިކަމެތި ހާލަތު ތަސައްވަރު ކުރަމުން ހަފީޒާ ކިޔައިދިނެވެ.
ހަފީޒާ ބުނީ ކަންބުޑިއެއް ބަނޑުދަށަށް ލައިގެން މަޑުމަޑުން ދޯންޏާ ހިސާބަށް ދެވުނުތަނާ ޖެހިގެން އޮތް މާބައިދޫއާ ދިމާލުން އައި ރާޅަކާއެކު އަނެއްކާ ވެސް އޭނާއާ އަތުގައި އޮތް ތުއްތު ދަރިފުޅު، މާ ދުރަށް އެއްލާލައިފި ކަމަށެވެ. ކަނޑުމަތީގައި ތުއްތު ދަރިފުޅުގެ ފުރާނަ ނެތް މަސްގަނޑާއެކު އެ ހޭދަވީ ވަގުތުން ފެށިގެން ދެން ހަނދާން ހުރީ ދޯންޏަށް އެރުވި ހަނދާން ކަމަށާއި ، ރާޅު އެރުމުގެ ކުރީން ، ގޯނިތައް ބަލާދިޔަ ފިރިމީހާއާއި ދަރިފުޅު (ނުހާ)ގެ ޚަބަރެއް ލިބުނީ ވެސް ދޯނީގައި ތިބި މީހުންގެ ފަރާތުންނެވެ.
" ދޯންޏަށް އެރުވީމަ އަހަރެން ބުނެފިން ، އަހަރެންގެ ދަރީންކޮޅު ވީ ތަނެއް ވެސް އަދި ނޭނގޭ ، އެތާހުރި މީހަކު ބުނެފި ދައްތާއޭ! ނުހާއާ މުޙައްމަދުފުޅާ މުންޑޫ ކަނޑުތެރޭގައި އޮއްވާ ގެނެސް 82 ނަމްބަރު ދޯންޏަށް ލައިފިއޭ ، އަނެއް ކުދީން އެބަ ތިއްބޭ މުންޑޫގައި، ދެން އެކުދީން (ގަމަށް) ގެނައީ ލޯންޗްގައި" ހަފީޒާ ކިޔައިދިނެވެ.
ދެ ދަރީން ގެއްލުނު ނަމަވެސް ، އެހެން ކުއްޖަކު ސަލާމަތް ކުރި
ދެކުދީންގެ ކުއްލި ވަކިވުމުގެ ހަނދާން އާ ކުރަމުން ދިޔަ ހަފީޒާގެ ހިތާމައަށް ލުއިދޭ އެއް ކަމަށް ވެއެވެ. އެއީ މަރާ ހަނގުރާމަ ކުރަމުން ދިޔަ އެ މައިދާނުން ހަފީޒާގެ ދެއަތުން ކުއްޖަކު ސަލާމަތް ކުރެވުނު ކަމަށްޓަކައި އޭނާ ވާ އުފަލެވެ. ދެކުދީން ގެއްލި ދިޔަ ނަމަވެސް އަދި އެ ހިތާމައިގައި ހަފީޒާ މިއަދު ރުއި ނަމަވެސް އެ ސަލާމަތް ކުރެވުނު ކުއްޖާ ހޯދުނު ވާހަކައަކީ އޭނާގެ މޫނު މައްޗަށް އުފާވެރިކަން ގެނުވާ ވާހަކައެކެވެ.
"ކުދީން ހޯދަން އުޅުމުގެ ތެރޭގައި އެއް ކުއްޖެއް ހޯދުނު ، (ގެއްލުނު ކުއްޖާއާ) ހަމަ އެއް ކްލާހެއްގައި އުޅުނު ކުއްޖެއް އެއީ ، އަޑިއަށް ގޮސްފައި މައްޗަށް އެރި ތަނާ ހަމަ ކުނިގޮނޑަކު މެދު ތެރެއިން އެ ކުއްޖާ ނަގާ ސަލާމަތް ކުރެވުނީ ، (މީހުން ސަލާމަތް ކުރަން އުޅުނު) ދޯނިތަކާ ވެސް ދުރު އެއީ" ހަފީޒާ ކިޔައިދިނެވެ.
ގަމު ރައްޔިތުން ދެއްކި ރިވެތި ނަމޫނާ
ކީރިތި ރަސޫލާގެ ބަސްފުޅެއްގައި މުސްލިމުން ސިފަ ކޮށްފައި ވަނީ އެއް ހަށިގަނޑެއްގެ މިސާލުގައެވެ. އެބަހީ ހަށިގަނޑުގެ އެއް ގުނަވަނެއްގައި އުފެދޭ ރިހުމުގައި މުޅި ހަށިގަނޑު ބައިވެރިވާ ފަދައިންނެވެ.
މި ބަސްފުޅުގެ ރިވެތި ނަމޫނާ ، މިއަދު ފާހަގަ ކުރާ އެއްބައިވަންތަ ދުވަހުގައި ، މީގެ 16 އަހަރު ކުރީން ، ދެއްކި އެއް ބަޔަކީ ލ،ގަމުގެ ރައްޔިތުންނެވެ. ޚާއްޞަކޮށް ތުނޑީ އަވަށުގެ ރައްޔިތުންނެވެ. މުންޑުއާއި ޖެހިގެން އޮތް ކަޅައިދޫ އެއްކޮށް ދޮވެވި ، އެ ދެ ރަށު އާންމުންގެ މުދަލާ މާލު ގެއްލި ، ބިކަވެ ނިކަމެތިވީި ޙާލަތުގައި އެމީހުންގެ އަތުން ދޫނުކޮށް ބާރަށް ހިފެހެއްޓީ ތުނޑީގެ ރައްޔިތުންނެވެ. އެއްވެސް އެއްޗެއް ނެތި ހަމައެކަނި ލައިގެން ތިބި ހެދުމުގައި އެ ދެރަށުގެ ރައްޔިތުން ގަމަށް އައުމުން ގަމުގެ ރައްޔިތުން އެ ދެއްކި ނަމޫނާ އަކީ ލޯތަކުން އުފާވެރިކަމުގެ ކަރުނަތައް އޮހޮރާލާނެ މަންޒަރެކެވެ.
ކަޅައިދޫއާއި މުންޑޫގެ އެކި އާއިލާތަކާއި ގަމު ތުނޑީ އާއިލާތަކުން ހަވާލުވިއެވެ. އެކި ގެތަކުން ދެ މީހުން ތިން މީހުން އެއް ކޮޓަރިއަށް ބަދަލުވެ ހާލުގައި ޖެހުނު މުސްލިމު އަޚުންނާއި އުޚުތުންނަށް ނިދާނެ ތަން ދައްކައި ދިނެވެ. ކާންދީ އުނުއޮރިޔާން ނިވާ ކުރުމަށް އެހީވެދީ ބަލިވީމާ އަޅާލާ ހެދީ ތިމާގެ ދަރިއަކަށް އަޅާލުމާއި ލޯބިދޭނޭހާ ހިތްހެޔޮކަމާއި އޯގާތެރިކަމާ އެކުގައެވެ.
ސުނާމީގެ ބޮޑު ރާޅުގައި ގަމަށް ބޮޑެތި ގެއްލުންތަކެއް ނުލިބުނު ނަމަވެސް ގަމު ރައްޔިތުން އެ ދެއްކި އަޚުވަންތަކަމާއި އެ ވީ ޤުރުބާނީއަކީ ތާއަބަދަށް ތާރީޚްގައި ފެވޭނެ ކަންކަމެވެ. ﷲ ތަޢާލާ އެވެރީންނަށް މަތިވެރި އަޖުރު ދެއްވާށިއެވެ. އާމީން!
ކާރިސާއަށް ފަހު ހަފީޒާގެ ދިރިއުޅުން
ހާލުގައި ޖެހުނު މުންޑުއާ ކަޅައިދޫގެ ރައްޔިތުންގެ ތެރޭގައި ހަފީޒާއާއި އޭނާގެ އާއިލާއަށް ވެސް ތުނޑީ ޢާއިލާއަކުން މަރުޙަބާ ކިއީ އުފަލުންނެވެ. އެ މަރުޙަބާއިން އުފެދުނު ކުލުނުވެރި ގުޅުން އަދި އަދަދަށް ދާންދެން ވެސް އެގޮތުގައި އެބައޮތެވެ.
މުންޑުއާއި ކަޅައިދޫ ރައްޔިތުން ގަމުގެ އެކި ގޭގޭގައި މަދު މަސް ކޮޅެއްގައި އުޅުމަށް ފަހު ދެން އެ މީހުން ބަދަލު ކުރީ ގަމުގައި ހުންނަ "ގްރޭ ރޯސް ފެކްޓްރީ"ގެ އިމާރާތް ތަކަށެވެ. އެ އިމާރާތުގައި ދެ އަހަރު ހޭދަ ކުރުމަށް ފަހު ދެން އެމީހުން ބަދަލުވީ ސަރުކާރުން އެ ދެ ރަށުގެ ރައްޔިތުންނަށް އިމާރާތް ކުރެއްވި ގެތަކަށެވެ. ނަމަވެސް ހަފީޒާއާއި އޭނާގެ އާއިލާ ބަދަލުވީ ދޮށީ ތިން ކުދީންގެ ބައްޕަގެ ރަށް ، ފޮނަދުއަށެވެ. ބޮޑު ރާޅުގައި ނިޔާވި ހަފީޒާގެ ތުއްތު 7 މަހުގެ ދަރިފުޅު ވަޅުލި ފަސްގަނޑަށެވެ.(ނޯޓް:ކާރިސާގައި އަތޮޅު ތެރެއިން ފެނުނު މީހުންނާއި ލެއްގި މީހުން ، ގަމާއި ފޮނަދޫގައި ވެސް ވަޅުލިއެވެ.) އެ ރަށުގައި ވަގުތީ ގޮތުން ދެ ގެއެއްގައި އުޅުމަށްފަހު ސަރުކާރުން އެޅި ގެތަކުގެ ތެރެއިން ގެއެއް ލިބުމުން ދެން ބަދަލުވީ އެ ގެއަށެވެ.
މީގެ 16 އަހަރުކުރިން ނިކަމެތި ހާލުގައި ތިއްބާ ، ގަމު ތުނޑިން އެމީހުންނަށް މެހެމާންދާރީ އަދާ ކުރި އާއިލާގެ އެހީތެރިކަން މި ހުރިހާ ޙާލަތެއްގައި ވެސް ލިބުނުކަން ހަފީޒާ ފާހަގަ ކުރީ އުފަލާ ހިތްހަމަ ޖެހުމާ އެކުގައެވެ.
" ރޯދައެއް އަޔަސް ، ޢީދެއް އަޔަސް އެމީހުން އަންނާނެ ، ހަދިޔާ ދޭނެ ، ވަރަށް ރަނގަޅު ބައެއް އެއީ" ޝުކުރުވެރިކަމާއެކު ހަފީޒާ ފާހަގަ ކުރިއެވެ.
ފިރިމީހާ ނިޔާވުން
ހަފީޒާގެ ދިރިއުޅުން އެމީހަކާއެކީ ބިނާ ކުރުމުގެ ހުވަފެންތައް ދެކެމުން އައި މީހަކީ ފިރިމީހާ މުހައްމަދު އަހުމަދެވެ. އަމިއްލަ ރަށް ދޫކޮށް މުންޑުއަށް ބަދަލުވީ މުޙައްމަދު އަހުމަދާއެކީ އުފާވެރި ދިރިއުޅުމެއް އާރާސްތު ކުރުމުގެ އުއްމީދުގައެވެ. އެ އުއްމީދުގައި ޖައްސަމުން ދިޔަ ކުލަތައް ބޮޑު ރާޅުގެ ފޮނާއެކު އެކީއެކަށް ފޮހެވި ދިޔަ ނަމަވެސް ހަފީޒާގެ ހުވަފެންތަކަށް އައީ ކުޑަ މަޑު ޖެހުމެކެވެ. ހުއްޓުމެއް ނޫނެވެ. ދެ ދަރީންގެ ވަކިވެ ދިޔުމާއެކު ހިތްދަތިކަމާއެކު ވެސް ހަފީޒާ އިސްކުރީ ކެތްތެރިކަމެވެ.
ދުވަހަކަށް ފަހުު ދުވަހެއް ލުއި ވަމުން ފަސޭހަ ވަމުން އައެވެ. އަދި ބޮޑު ރާޅުގެ ގަދަ އޮއިވަރު ، ހަފީޒާ ދިރިއުޅުނު ފަސްގަނޑުން ނެރެ އެއްލާލިި ނަމަވެސް ފިރިމީހާއަށް އަމިއްލަ ގެއެއް ލިބި ފޮނަދޫގައި ފަސޭހަ ދިރިއުޅުމެއް އުޅެމުން ގެންދިޔައެވެ. ފިރިމީހާގެ ވަޒީފާ ވެސް ފޮނަދޫ ކައުންސިލަށް ބަދަލުވެ ފޮނަދޫގައި އާ ދިރިއުޅުމެއް އުޅެން ފެށިއެވެ. ނަމަވެސް ޅިޔަ އަޅާ ކުދިކުދިވެފައި އޮތް ހަފީޒާގެ ހިތަށް ލިބެމުން ދިޔަ ތަސައްލީ ދެމިގެން ދިޔައީ ހަ އަހަރެއްހާ ދުވަހަށެވެ.
ހަފީޒާގެ ދިރިއުޅުން އެ ފުށް މިފުށަށް ޖަހާލި ބޮޑު ރާޅުގެ ޒަހަމްތައް ރޯކަން މަތީ ހުއްޓާ އޭނާގެ ޙަޔާތަށް ބިންދާލި ރާޅަކީ މި ފަނާވަނިވި ދުނިޔެއާ ފިރިމީހާ ވަކިވުމެވެ. ޕޯލިއޯ ޖެހި ފިރިމީހާ މުޙައްމަދު އަޙުމަދު ނިޔާވެ ހަފީޒާ ހުވަފެންވެ ދަރީންކޮޅު ޔަތީމު ވުމެވެ.
ހަފީޒާގެ ބަނަވި ޙަޔާތް އަލިކޮށް ދިނުމުގައި މިއަދު އެތިބީ އޭނާގެ ދަރީންނެވެ. ދިރިއުޅުމުގެ ހަމަ ކޮންމެ ކަމެއްގައި ދޮއްޓަށް ތިބި ތިން ކުދީންގެ ކިބައިން ލިބެމުންދާ އެހީތެރިކަން ހަފީޒާ ފާހަގަކުރީ ހިތުގެ އެންމެ ފުން މިނުންނެވެ.
ދަރިފުޅު ސަލާމަތުން ހުއްޓާ ހުވަފެނުން ފެނުން ، އަދިވެސް އުއްމީދަކީ އެކުއްޖާ އެނބުރި އައުން
ބޮޑު ރާޅުގެ ހާދިސާއަށް 16 އަހަރު ވެގެން ދިޔައިރު ހަފީޒާގެ ދެގޮތެއް ނުވާ އުއްމީދެއް އަދިވެސް ވެއެވެ. އެ ކާރިސާއާ ގުޅިފައިވާ ހިތްދަތި އެތަކެއް ހަނދާންތައް މޮޅިވެރި މޫނަކާއެކު ހާމަ ކުރަމުން ދިޔަ ނަމަވެސް ގެއްލުނު ދަރިފުޅަށް އަންނާނެ ކަމަށް ކިހާ ދުވަހެއް ވަންދެން އިންތިޒާރު ކުރިންތޯ ސުވާލު ކުރުމުން ހަފީޒާގެ މޮޅިވެރި މޫނު ، އުއްމީދީ މޫނަކަށް ބަދަލު ވެގެން ދިޔައެވެ.
"މިހާރު ވެސް އުއްމީދު ކުރަނީ އެހެން ، އަހަރެންގެ ހިތެއް ނުބުނޭ އަދިވެސް އެ ކުއްޖާ ދިޔައީއެކޭ (މަރުވީއެކޭ)"
އެއަށްފަހު ހަފީޒާ އަނެއްކާވެސް ގެނބިގެން ދިޔައީ އެ ދަރިފުޅު އެ ދުވަހު އުޅުނު ގޮތުގެ ތެރެއަށެވެ.
"އެ ދުވަހު ވަރަށް ހެނދުނާ ތެދުވެއްޖެ ، ތެދުވެ ފެންވަރާލައިގެން ޤުރުއާން ކިޔަވާލައިގެން ، އެމީހުންނާއެކު ވެލި ބަލާދާން ތައްޔާރުވީ ، އާ ގަމީހަކާ ސޯޓެއް ލައިން ހުރީ ، އަހަރެން ހިތެއް ނުބުނޭ އަދިވެސް އެކުއްޖާ ގެއްލުނީއެކޭ ، އަހަރެން ހިތް ބުނަނީ އަދިވެސް އެކުއްޖާ ފެންނާނެއޭ، މިހާރު މިއީ އެ ކުއްޖާއަށް 23 އަހަރު" ޒުވާން ދަރިފުޅުގެ އިންތިޒާރުގައި ދުވަސްތައް ގުނަމުންދާ ހަފީޒާ ކިޔައިދިނެވެ.
ހަފީޒާގެ މި އުއްމީދުތައް ގުޅިފައި ވަނީ އޭނާއަށް ފެނުނު ހުވަފެނަކާވެސް އެކުގައެވެ.
"ވަރަށް ކުރިން ސުނާމީ އެރިތަނާހެން ފެނުނު ހުވަފެނުން ، ކޮންމެވެސް ރަށެއްގެ އަތިރިމަތީ ވަރަށް ރީއްޗަށް އިށީނދެލައިގެން އިންދާ ފެނުނު ، ނުހާ (ހަފީޒާގެ ދަރިފުޅު) ވެސް ބުނޭ ، މަންމާއޭ ވަރަށް ގިނައިން ފެނެއޭ" ހަފީޒާ ކިޔައިދިނެވެ.
2004 ވަނަ އަހަރުގެ ޑިސެމްބަރު މަހު 26 ވަނަ ދުވަހު ކުރިމަތިވި ބޮޑުރާޅުގެ ހާދިސާއަކީ ހަފީޒާފަދަ ކިތަންމެ ކިތަންމެ މީހަކަށް ހިތާމައާ ކެކުޅުން އާވާ ހާދިސާއެކެވެ. މުންޑޫގެ 7 މީހުންނާއެކު އެ ހާދިސާގައި 82 މީހަކު މި ފަސްގަނޑުން ވަކިވެ ދިޔައެވެ. އަދި ހަފީޒާގެ ދަރިފުޅާއެކު 26 މީހަކު ވަނީ ގެއްލިފައެވެ. ގެއްލިގެން ދިޔަ ލޯބިވާ ދަރީންނާއި މަންމައާ ބައްޕައިން އަދި ދައްތައާ ބޭބެއިންގެ އިތުރުން ކޮއްކޮއާ ކާފަ،މާމައިންނަށް ސުވަރުގޭގެ މަތިވެރި ނިޢުމަތް މިންވަރު ކުރައްވާށިއެވެ. އާމީން! އަދި ޢާއިލާތަކަށް ކެތްތެރިކަން ދެއްވާ އެއުރެންގެ ހިތްތަކަށް ފިނިކަން ދެއްވާށިއެވެ. އާމީން! ހަމައެހެންމެ އެފަދަ އެހެން ދުވަހެއް މި އުއްމަތަށް ނުދައްކަވާށިއެވެ. އާމީން!
ނޯޓް: ސުނާމީގެ ބިރުވެރި ޙާލަތުގައި އަދި މުންޑޫގެ ގިނަ ބަޔަކު މޫދުގައި ތިބިއިރު އެމީހުން ސަލާމަތް ކުރަން އެ ދުވަހު ގަދަ ހިތްވަރެއް ދެއްކި އެކަކީ ފުލުސް އޮފިސަރެއް ކަމަށްވާ ލ.ފޮނަދޫ ޗާންދަނީމާގޭ އަލްމަރުޙޫމް ޢަލީ ނާޒިމެވެ. ހިތްހެޔޮ ، އެކުވެރި، ސާދާ މިޒާޖެއްގެ ޢަލީ ނާޒިމްގެ ހަނދާން ފޮނަދޫ ރައްޔިތުންނެކޭ އެއް ފަދައިން މުންޑޫ ރައްޔިތުން މިއަދު ވެސް އާކުރެއެވެ. ﷲ ތަޢާލާ ، އެ މަރުޙޫމަށް ސުވަރުގޭގެ ދާއިމީ ނިޢުމަތް މިންވަރު ކުރައްވާށިއެވެ. އާމީން!
ހަމަ އަސްލު ވެސް އެއްކޮށް ކިޔާ ނިމުނު އިރު ރޮވިއްޖެ