ފިނީގެ ތޫފާންގެ ސަބަބުން އަފްގާނުގައި ގިނަ ބަޔަކު މަރުވަނީ
އަފްޣާނިސްތާނުގެ އެކި ސަރަޙައްދުތަކަށް ކުރިމަތިވެފައިވާ ފިނީގެ ތޫފާނުގެ މަރުވި މީހުންގެ ޢަދަދު 184އަށްވުރެ އިތުރުވެއްޖެއެވެ. މީގެ މަހެއްހާ ދުވަސް ކުރިން، ޖަނަވަރީ 10 ވަނަ ދުވަހުން ފެށިގެން އަފްޣާނިސްތާނުގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކަށް ވަނީ ފިނީގެ ތޫފާނެއް ކުރިމަތިވެފައެވެ. ބައެއް ސަރަޙައްދުތަކަށް ދަނީ ބޯކޮށް ސްނޯ ފައިބަމުންނެވެ.
ސްނޯ ފައިބަމުންދާ ބައެއް ސަރަޙައްދުތަކުގެ ތެރޭގައި ވެރިރަށް ކާބުލް ވެސް ހިމެނެއެވެ. ކާބުލްގެ އިތުރުން އެ ޤައުމުގެ ގިނަ ސަރަޙައްދުތަކުގެ ފިނިހޫނުމިން މި ވަގުތު ހުރީ މައިނަސް 30 ޑިގްރީ ސެލްސިއެސްގައެވެ. ސްނޯ ފޭބުމުގެ އިތުރުން، އަފްޣާނިސްތާނުގެ ގިނަ ސަރަޙައްދުތަކަށް ދަނީ ފިނި ވައި ޖެހެމުންނެވެ.
އަފްޣާނިސްތާނުގެ އިންތިޚާބީ ސަރުކާރު ވައްޓައިލުމަށް ފަހު ތާލިބާނުން އެ ޤައުމުގެ ވެރިކަން ފޭރިގަނެފައި ވަނީ 2021 ވަނަ އަހަރުގެ އޮގަސްޓު މަހުގައެވެ. ތާލިބާނުން އެ ޤައުމުގެ ވެރިކަމާ ހަވާލުވުމުގެ ސަބަބުން، ގިނަ ޢަދަދެއްގެ އެހީދޭ ޖަމާޢަތްތަކެއްގެ މަސައްކަތްތައް ވަނީ ހުއްޓިފައެވެ. އަދި، ތާލިބާނުންގެ ވެރިކަން ގިނަ ޤައުމުތަކުން ބަލައިގަނެފައި ނުވާއިރު، އެ ޤައުމަށް އެހީ ދިނުން ވެސް ވަނީ ހުއްޓައިލާފައެވެ.
މި ކަމާ ގުޅިގެން، އެތަކެއް އަހަރެއްވީ ހަނގުރާމައަށް ފަހު، އެ ޤައުމުގައި ހާލުގައި ޖެހި، ނިކަމެތިވެފައިވާ މީހުންގެ ޢަދަދު އެތަކެއް މިލިޔަނަކަށް އަރައެވެ. ކާބޯތަކެއްޗާއި ބޭސްފަރުވާއަށް ބޭނުން ޖެހިފައިވާ މީހުންގެ ޢަދަދު ވެސް މިލިޔަނުން ގުނައިލެވެއެވެ. އެހީދޭ މަދަނީ ޖަމުޢިއްޔާތަކުގައި އަންހެނުންގެ ބައިވެރިވުން ހުއްޓުވަން ތާލިބާނުން ނިންމުމާ އެކު، ހާލުގައި ޖެހިފައިވާ އެތަކެއް މިލިޔަން ރައްޔިތުންނަށް އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުމުގެ މަސައްކަތްތަކަށް ވަނީ ހުއްޓުން އައިސްފައެވެ.
ފިނީގެ ސަބަބުން މަރުވެފައިވާ މީހުންގެ ޢަދަދު 184 އަށްވުރެ އިތުރުވެފައިވާ ކަމަށް ތާލިބާނުން ބުނި ނަމަވެސް، އެ ޢަދަދު ހަޤީޤުތަކުގައި އެއަށްވުރެ އިތުރުވާނެ ކަމުގައި މަސްރަޙު ދިރާސާކުރާ ފަރާތްތަކުން ޤަބޫލުކުރެއެވެ. ސަބަބަކީ، ގިނަ ސަރަޙައްދުތަކުގައި ރަނގަޅު ޞިއްޙީ ފަރުވާ ލިބެން ނެތުމާއި، މަރުވާ މީހުންގެ ޢަދަދުތައް ދެނެގަންނާނެ ފުރިހަމަ ނިޒާމެއް ޤާއިމުވެފައި ނެތުމެވެ.
ފިނީގެ ތޫފާނާއެކު، އަފްޣާނިސްތާނުގެ ގިނަ ސަރަޙައްދުތަކުން ކަރަންޓުގެ ޚިދުމަތް ވެސް ވަނީ މެދުކެނޑިފައެވެ. އެ ސަރަޙައްދުތަކަށް ކަރަންޓުގެ ޚިދުމަތް އަލުން ގުޅައިދޭން މަސައްކަތް ކުރަމުންދިޔަ ނަމަވެސް، ބައެއް ސަރަޙައްދުތަކުގެ ރައްޔިތުން ދިރިއުޅެމުންދަނީ ކަރަންޓާ ނުލައެވެ. މި ކަމުގެ ސަބަބުން ވެސް، ހާލުގައި ޖެހިފައިވާ މީހުންގެ ހާލަތު ވަނީ އިތުރަށް ގޯސްވެފައެވެ.
އެ ޤައުމުގެ އާބާދީގެ ދެބައިކުޅަ އެއްބައި މީހުން މިހާރު ކާބޯތަކެއްޗަށް ޖެހިފައިވާއިރު، އޭގެ ތެރޭގައި ހަތަރު މިލިޔަނަށްވުރެ ގިނަ ޢަދަދެއްގެ ކުޑަކުދިން ވެސް ހިމެނެއެވެ. ޖަނަވަރީ 28 ވަނަ ދުވަހު ތާލިބާނުންގެ ކާރިސާތަކާ ބެހޭ އިދާރާއިން ވަނީ، އިތުރު 88 މީހުން މަރުވެ، ފިނީގެ ސަބަބުން މަރުވި މީހުންގެ ޢަދަދު 166 އަށް އަރާފައިވާ ކަމަށް ބުނެފައެވެ. އަދި، އޭގެ ފަހުން މި ވަނީ އިތުރު 18 މީހުން މަރުވެ، ޖުމަލަ މަރުތަކުގެ ޢަދަދު 184 އަށް އަރާފައެވެ.
މީގެ ތެރެއިން ގިނަ މީހުން މަރުވެފައި ވަނީ ފެންބޮޑުވުމުގެ ސަބަބުންނާއި، އަލިފާނުގެ ހާދިސާތަކާއި، ގެދޮރު ފިނިހުރަން ބޭނުންކުރާ އާލާތްތަކުން ގޭސް ލީކުވުމުގެ ސަބަބުން ކަމަށް އޮފިޝަލުން ބުނެއެވެ. މި ހާދިސާތަކުގައި 100 އަށްވުރެ ގިނަ ގެއަށް ބޮޑެތި ގެއްލުންތައް ލިބިފައިވާއިރު، 80,000 އަށްވުރެ ގިނަ ނައަމްސޫފި ވެސް މަރުވެފައިވާ ކަމުގައި އޮފިޝަލުން ބުނެއެވެ.
މީގެ އިތުރުން ބައެއް ސަރަޙައްދުތަކުގައި ނުރައްކާތެރި ބަލިތައް ފެތުރެމުންދާ ކަމުގައި ދުނިޔޭގެ ޞިއްޙަތު ޖަމުޢިއްޔާ (ޑަބްލިޔު.އެޗް.އޯ)އިން ވަނީ ބުނެފައެވެ. އެ ޖަމުޢިއްޔާއިން ބުނީ، ނޭވާލާ ނިޒާމަށް ޖެހޭ ބައްޔެއް ފެތުރި، އިރުއުތުރުގައިވާ ބަދަޚްޝާން ޕުރޮވިންސުގެ އަވަށަކުން ގިނަ ޢަދަދެއްގެ ބަޔަކު މަރުވެފައިވާ ކަމުގައެވެ. އަދި، ފިނީގެ ސަބަބުން، ބަލި ޖެހިފައިވާ މީހުންނަށް ފަރުވާ ދިނުމަށް ހުރަސްތައް ކުރިމަތިވެފައިވާ ކަމުގައި ވެސް އެ އިދާރާގެ އޮފިޝަލުން ބުނެއެވެ.
އެ ޤައުމަށް އެހީ ދިނުމަށް ވަޢުދުވެފައިވާ ޤައުމުތަކުންނާއި ޖަމުޢިއްޔާތަކުން ވެސް، އެ ފައިސާ ފޯރުކޮށްދީފައެއް ނުވެއެވެ. މި ކަމާ ގުޅިގެން، މީގެ ކުރިން ވެސް ނިކަމެތި ހާލުގައި ދިރިއުޅެމުންދިޔަ އަފްޣާނިސްތާނުގެ އެތަކެއް މިލިޔަން ރައްޔިތުންގެ ހާލަތު ވަނީ އިތުރަށް ދެރަވެފައެވެ.
