އަނެއްކާވެސް ބަރަކާތުގެ މޫސުމެއް ، ހެޔޮކަންތަކަށް އަވަސްވެ ގަންނަމާ!
އިހަކަށް ދުވަހު އަހަރެމެންނާއި މާޒީވެ އެ ދިޔައީ ބަރަކާތްތެރި ރަމަޟާން މަހެވެ. ހަމައެފަދައިން ބަރަކާތުގެ މޫސުމެއް އަނެއްކާވެސް މިވަނީ ބޯމަތިވެފައެވެ. އާދެ!ކަލަންޑަރުގައިވާ ގޮތުން މިއަންނަ ބުދަ ދުވަހަކީ މިއަހަރުގެ ޙައްޖު މަސް ފެށޭ ދުވަހެވެ. މި މަސް ޚާއްޞަކޮށް ފުރަތަމަ 10 ދުވަހަކީ ހެޔޮކަމާއި ދަރުމައިން ފުރިގެންވާ ދުވަސްތަކެކެވެ. މި ދުވަސްތަކުގެ މާތްކަމާއި ގުޅޭ ގޮތުން ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި ﷲ ތަޢާލާ ބަޔާން ކުރައްވާފައިވެއެވެ.
وَالْفَجْرِ * وَلَيَالٍ عَشْرٍ
މާނައީ: ”ފަތިސް ގަންދެއްވަމެވެ. އަދި ދިހަ ރޭ ގަންދެއްވަމެވެ“ (ސޫރަތުލް ފަޖްރު1،2 )
އަލް އިމާމުއް ޠަބަރީ ރަޙިމަހުﷲ “ وَلَيَالٍ عَشْرٍ ” ގެ ތަފްސީރުގައި ބަޔާންކުރައްވާފައިވަނީ އެއީ ޙައްޖު މަހުގެ ދިހަ ދުވަސްކަމުގައެވެ. ހަމަ އެފަދައިން އިބްނު ކަޘީރު ރަޙިމަހުﷲ، އިބްނު އައްބާސް ރަޟިޔަﷲ ޢަންހުމާއި، އިބްނުއް ޒުބައިރު އަދި މުޖާޙިދު ރަޙިމަހުމުﷲ ފަދަ އެތައް ގިނަ މުފައްސިރުންގެ ކިބައިން މި އާޔަތުގެ މުރާދަކީ ޙައްޖު މަހުގެ ދިހަ ދުވަސްކަމަށް ބަޔާންކުރައްވާފައިވެއެވެ.“
ރަސޫލުﷲ ޞައްލާﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމުގެ ޞައްޙަ ޙަދީޘްތަކުން ޙައްޖުމަހުގެ ފުރަތަމަ ދިހަ ދުވަހުގެ މާތްކަން ބަޔާންވެފައިވެއެވެ. އިބްނު އައްބާސް ރަޟިޔަﷲ ޢަންހު ރިވާ ކުރައްވާފައިވެއެވެ. ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމް ޙަދީޘްކުރެއްވިއެވެ.“ ( ما من أيام العمل الصالح فيهن أحب إلى الله منه في هذه الأيام العشر . قالوا ولا الجهاد في سبيل الله !! قال : ولا الجهاد في سبيل الله ، إلا رجل خرج بنفسه وماله ولم يرجع من ذلك بشيء) “ (އަލް އިމާމުލް ބުޚާރީ). މާނައި.“ ހެެޔޮ ޢަމަލުތައް ﷲ ތަޢާލާގެ ޙަޟްރަތުގައި މި ދިހަ ދުވަހަށް ވުރެ ހެޔޮކަންބޮޑުވެގެންވާ ދުވަސްތަކެއްނުވެއެވެ.“(ޞަޙާބީން) ދެންނެވިއެވެ. ﷲގެ މަގުގައި ޖިހާދުކުރުމަށްވުރެންވެސް ބޮޑަށްތޯއެވެ؟ އެކަލޭގެފާނު ޙަދިޘްކުރެވިއެވެ.“ މީހަކު އޭނަގެ ނަފްސާއި މުދަލުން ޖިހާދުކުރުމަށް ނުކުމެ، އެއިން އެއްޗަކާއެކު އެނބުރިނައި މީހާ ފިޔަވާ ޖިހާދުކުރުމަށްވުރެންވެސް ބޮޑަށެވެ“
މަތީގައި ބަޔާން ކުރެވުނު އާޔަތްތަކާއި ޙަދީޘުން އަޅުގަނޑުމެންނަށް އެނގި ހާމަވެގެންދަނީ މި ދިހަ ދުވަހުގެ މާތް ކަމެވެ. އަދި ﷲ ތަޢާލާގެ ޙަޟްރަތުގައި މި ދިހަ ދުވަހަށްވުރެ، ހެޔޮ ޢަމަލުތަކުގެ ދަރުމައާއި ޘަވާބު އިތުރުވެގެންވާ ދުވަސްތަކެއް ނެތްކަމެވެ.
މަތީގައި ބަޔާންކުރެވުނު ސަބަބުތަކަށްޓަކައި ﷲ ތަޢާލާގެ ޙަޟްރަތުގައި މާތްކުރެވިފައިވާ ހެޔޮކަމުގެ މި މޫސުމާ ކުރިމަތިލާނީ ކިހިނެއްތޯއެވެ؟ ހަމަޔަޤީނުންވެސް މިއީ އަހަރަކު އެއްފަހަރު ލިބޭނެ ފުރުޞަތެކެވެ. މި ފުރުޞަޠު ބޭނުންނުކެރެވި ފާއިތުވެއްޖެނަމަ، ދެން މި ފަދަ އެހެން ފުރުޞަތެއް ލިބޭނެކަމުގެ ޔަޤީންކަން އޮތީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ތެރެއިން ކޮންބޭފުޅަކަށްތޯއެވެ؟ އަޅުގަނޑުމެންނާއެކު ފާއިތުވި އަހަރުގެ ޙައްޖު މަހުގައި އުޅުނު ބައެއް ލޮބުވެތި އަޚުންނާއި އުޚުތުން ވަނީ މި ހެޔޮކަމުގެ މޫސުމާއި ބައްދަލުވުމުގެ ކުރިން ދުނިޔެއާއި އަލްވަދާޢު ކިޔާފައެވެ.
އެހެންކަމުން ބުއްދިވެރިންނަކީ، މި ފަދަ ފުރުޞަތުތައް ނަގާނުލައި، ހެޔޮކަމުގެ މޫސުމެއްގެ ގޮތުގައި މި ދުވަސްތައް ބަލައިގަންނަ މީހުންނެވެ.
މި ދުވަސްތަކުގެ ބޭނުން ހެޔޮގޮތުގައި ހިފުމަށްޓަކައި އަހަރެމެންނަށް ކުރެވޭނެ ކަންތައް ބައިވަރެވެ. އެގޮތުން މި ދުވަސްތަކާއި ބައްދަލުކުރާއިރު އިޚްލާޞްތެރި ތައުބާއަކުން ތައުބާވެ ، އަޅުކަން މަތީގައި ސާބިތުވެ ތިބުމަށް ނިޔަތްގަންނަށް ޖެހެއެވެ. އަދި އެކަމަށްޓަކައި ﷲ ތަޢާލާގެ ޙަޟްރަތުން ވާތްގަށް އެދެންޖެހެއެވެ. ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީ ކުރައްވާފައިވާ ބަސްފުޅެއްގެ މާނައިގައިވެއެވެ.
''އޭ އީމާންވެއްޖެ މީސްތަކުންނޭވެ! ތެދުވެރި އިޚްލާޞްތެރި ތައުބާއަކުން ތިޔަަބައިމީހުން ﷲއަށް ތައުބާ ވާށެވެ."'
ހަމައެހެންމެ ﷲ ތަޢާލާމަތިން ހަނދުމަކުރުން ގިނަ ކުރުމާއި ޛިކުރުކުރުން ގިނަކުރުމަށް އިސްކަން ދޭންޖެހެއެވެ.
އިބްނު ޢުމަރު ރަޟިޔަﷲ ޢަންހު ރިވާކުރައްވާފައިވެއެވެ. މާތް ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲޢަލައި ވަސައްލަމް ޙަދީޘްކުރެއްވިއެވެ. (ما من أيام أعظم عند الله سبحانه ولا أحب إليه العمل فيهن من هذه الأيام العشر؛ فأكثروا فيهن من التهليل والتكبير والتحميد )(رواه أحمد) މާނައީ: ”ﷲގެ ޙަޟްރަތުގައި މި ދިހަ ދުވަހަށް ވުރެ މަތިވެރި އަދި ހެޔޮ ޢަމަލުކުރުން ލޮބުވެތިކަންބޮޑު ދުވަސްތަކެއް ނުވެއެވެ. ފަހެ، ތިޔަބައިމީހުން ތަހުލީލާއި، ތަކްބީރު އަދި ތަޙްމީދުކިޔުން ގިނަކުރާށެވެ.“ ”الله أكبر. الله أكبر. الله أكبر. لا إله إلا الله. والله أكبر. الله أكبر. الله أكبر ولله الحمد” މިއީ ތަކްބީރު ކިޔުމަށް ބައެއް ސަލަފުންގެ ކިބައިން ވާރިދުވެފައިވާ ޞީޣާއެކެވެ.
މީގެ އިތުރުން ހެޔޮ ކަމުގެ މި މޫސުމުގެ ދަރުމަ ލިބިގަތުމަށްޓަކައި ސުންނަތް ނަމާދުކުރުން ގިނަކުރާށެވެ. ހަމަ އެފަދައިން ރޭ އަޅުކަންކުރުމުގައިވެސް އިތުރަށް ހީވާގިވާށެވެ. ސުންނަތް ނަމާދުތަކަށް ފަރުވާތެރި ވުމުގެ ކުރިން ފަރްޟު ނަމާދުތަކަށް ރައްކާތެރިވެ، ފުރުތަމަ ތަކްބީރު ލިބޭނެހެން ޖަމާޢަތުގައި ބައިވެރިވެ ނަމާދުކުރުމަށް އާދަކުރާށެވެ. ޘައުބާން ރަޟިޔަﷲ ޢަންހު ރިވާކުރައްވާފައިވެއެވެ. ”ތިމަންކަލޭގެފާނު ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމް މިހެން ޙަދީޘްކުރައްވަނިކޮށް އަޑުއެހީމެވެ.“(عليك بكثرة السجود لله، فإنك لا تسجد لله سجدة إلا رفعك الله بها درجة، وحطَّ عنك بها خطيئة)(ރަވާހް މުސްލިމް) މާނައީ:“ތިބާ ގިނަގިނައިން ﷲ އަށް ސަޖިދަކުރުންހުއްޓެވެ. އެހެނީ ތިބާ އެ އިލާހަށް ކުރާ ކޮންމެ ސަޖިދައަކާއިއެކު، ތިބާގެ ދަރަޖަ އެ އިލާހު އުފުއްލަވައެވެ. ތިބާގެ ފާފައެއް ފުއްސަވައެވެ“ މިއީ އާއްމު ދުވަސްތަކުގައި ކަމަށްވާއިރު މި މަތިވެރި މޫސުމުގައި ސަޖިދަކުރުން ގިނަކުރުމުން ދަރުމަ އިތުރުވާނެކަން ޔަޤީނެވެ.
މިއާއެކު ހެޔޮ ކަމުގެ މި މޫސުމުގައި ސުންނަތް ރޯދަ ހިފިދާނެއެވެ. އެހެނީ މާތް ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމް ޙަދީޘްކުރައްވާފައިވަނީ މީހަކު ﷲއަށް ޓަކައި ރޯދައެއް ހިފައިފިނަމަ ﷲ ތަޢާލާ އޭނަ ނަރަކައާއި ހަތްދިހަ ޙަރީފުގެ ރާސްތާއަށް ދުރުކުރައްވައެވެ. އެހެންކަމަށްވާނަމަ، މި މަތިވެރި ދުވަސްތަކުގައި ރޯދަ ހިފުމުން ލިބޭނެ ދަރުމަ އިތުރުވާނެކަން ކަށަވަރެވެ. ޢަރަފާތް ދުވަހު ރޯދައަށް ހުރުމަކީ އެކަލޭގެ ފާނުގެ ސުންނަތުން ޘާބިތުވެފައިވާ ގަދަވެގެންވާ ސުންނަތެކެވެ. ޙައްޖުގެ މާތް އަޅުކަން އަދާކުރުމުގެ ފުރުޞަތު ނުލިބުނު އަޚުންނާއި އުޚުތުން ޙައްޖުމަހުގެ ނުވަވަނަދުވަހު ރޯދަހިފުމަކީ ސުންނަތްކަންބޮޑުކަމެކެވެ.
ހަމައެފަދައިން ޞަދަޤާތް ކުރުމާއި، ފަޤީރުންނަށް އެހީވުމާއި، މިނޫނަސް މި ފަދަ ހެޔޮ ޢަމަލުތައް ގިނަކޮށް މި މޫސުމުގެ ބޭނުން ހެޔޮގޮތުގައި ހިފައި ކާމިޔާބު ލިބެނިވި ބަޔަކަށްވަމާ ހިނގާށެވެ.
މަސްދަރު: ނޫރުލް އިސްލާމް
